Demna Gvasalia: Nhà cải cách hay sự đạp đổ một di sản đồ sộ mang tên Balenciaga

Không thể phủ nhận, Balenciaga trong nhiều năm trở lại đây luôn là một thương hiệu được biết đến với biệt danh "ông vua của chiêu trò". Đứng sau đế chế thời trang này chính là Demna Gvasalia - NTK người Thuỵ Sĩ nổi tiếng với những thiết kế mang tư duy phản thời trang. Dù nhận nhiều ý kiến trái chiều về những sáng tạo của mình nhưng Demna Gvasalia luôn biết cách khiến cho tên tuổi của thương hiệu nổi khắp các mặt trận truyền thông mỗi lần ra mắt BST hay chiến dịch thời trang mới.

Nhưng vậy đã đủ chưa? Nhìn lại 9 năm đồng hành và phát triển thương hiệu gốc Tây Ban Nha, liệu Demna Gvasalia có thực sự là nhà cải cách hay anh chỉ đang "đạp đổ" và phá hoại dần một di sản đồ sộ của Balenciaga.

Một Balenciaga hào nhoáng của quá khứ

Một số thiết kế đặc trưng có thể kể đến như chiếc áo khoác tay bồng dài ngang hông; những bộ suit kết hợp cùng áo choàng hai trong một; đầm baby doll,...

Nhà sáng lập thương hiệu - Cristóbal Balenciaga được giới mộ điệu thậm chí cả những huyền thoại thời trang cùng thời như Coco Chanel, Christian Dior, Hubert de Givenchy mến mộ và tôn trọng. Ông được gọi là "couturier đích thực và duy nhất"; "một kiến trúc sư của giới thời trang cao cấp" hay "bậc thầy của làng mốt".

Điểm nổi bật của những thiết kế Cristóbal Balenciaga là những item thời trang thanh lịch, đơn giản nhưng được thực hiện bởi kĩ thuật cầu kì, thượng thừa. Đường nét uyển chuyển, kỹ thuật cắt may thủ công đơn giản nhưng hoàn hảo khiến cho tính ứng dụng của thời trang mặc hằng ngày của Balenciga nâng tầm cao mới: tinh tế, thoải mái và đầy linh hoạt.

Sang tới thời kì Nicholas Ghesquière, NTK này đã đưa Balenciaga trở nên cá tính hơn nhưng vẫn giữ được sự thanh lịch cùng kĩ thuật cắt may điêu luyện vốn có của thương hiệu trong từng thiết kế.

Một Balenciaga chiêu trò - Demna đang cải cách hay đang "đạp đổ" di sản thương hiệu?

Demna thay thế người tiền nhiệm Alexander Wang để lên "ngôi vương" tiếp quản triều đại Balenciaga vào năm 2015. Thời điểm này, có lẽ sự lựa chọn Demna của tập đoàn Kering là một nước cờ đúng đắn.

Những năm đầu "cai trị" đế chế Balenciaga, NTK này liên tục lập các cú hit lớn trong giới thời trang, đặc biệt là với những tín đồ của thời trang đường phố. Thương hiệu này trở thành "hệ tư tưởng" của những tín đồ đam mê Street style

10 năm về trước, cơn sốt thời trang đường phố Streetwear với hình tượng những rapper "máu chiến" trở nên thịnh hành len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống. Đón đầu làn sóng này, tập đoàn Kering đã chọn mặt gửi vàng vào Demna, NTK đồng sáng lập thương hiệu thời trang đường phố Vetements vào năm 2014. Trước khi gia nhập Balenciaga, Demna đã có một "bản CV" làm việc đầy ấn tượng tại Louis Vuitton và Maison Martin Margiela.

Với tư duy "phản thời trang", Demna liên tục cho ra mắt những item sáng tạo lạ mắt, đôi khi còn gây nhiều tranh cãi.

Đôi Crocs cao gót; chiếc túi "hộp kĩ thuật"; giày sneaker X-pander; áo khoác "8 lớp trong 1",...

Một điều không thể phủ nhận và là đặc trưng cho tính sáng tạo của Demna chính là cách mà anh gửi thiệp mời cho khách tham dự trước mỗi show diễn. Những item độc đáo này chính là cách mà "ông hoàng chiêu trò" của thời trang ngày nay gây chú ý với truyền thông.

Tuy nhiên, Demna đã lún sâu vào tư duy thiết kế phản thời trang để gây sốc và ngày càng làm cho hình ảnh Balenciaga xa rời với kho di sản về sự thanh lịch đồ sộ. Anh luôn "chơi chiêu" với truyền thông nhưng tất cả chỉ là "một chiêu chơi hoài!". Nhiều người yêu thời trang đã bắt đầu trở nên ngao ngán với những thiết kế này của NTK người Thuỵ Sĩ và cảm thấy anh đang dần trở nên cạn ý tưởng.

Túi rác, "váy" khăn tắm, túi vỏ bim bim là một trong số những item thời trang Balenciaga trình làng thời gian gần đây

Những item thời trang gây tranh cãi của Balenciaga

Đỉnh điểm cho sự "khát khao center" và thích chú ý với truyền thông của Balenciaga còn nằm ở scandal tình dục hoá trẻ em năm 2022. Đây chính là một ví dụ cho sự đùa quá trớn của NTK này.

Một Balenciaga "thầm lặng" và lời hứa bớt chiêu trò?

Sau scandal và làn sóng tẩy chay vào cuối năm 2022, Demna Gvasalia chính thức quay lại Tuần lễ thời trang Paris Thu Đông 2023 với một tầm nhìn mới.

"Những ồn ào vừa qua đã làm lu mờ những bộ trang phục tuyệt vời của Balenciaga, cũng như giá trị cốt lõi của thời trang. Chính tôi dường như đã phản bội nghệ thuật làm thời trang chỉ trong vòng 15 phút. Và rồi tôi nhận ra, ngoài làm quần áo ra thì có lẽ tôi chẳng thích làm gì nữa. Đây cũng chính là con người tôi. Với tư cách là một nhà thiết kế, tôi cần phải thay đổi, tập trung vào cắt may quần áo.” – GĐST của Balenciaga chia sẻ về màn trở lại ấy.

Khác với nhiều BST từng được trình làng trong quá khứ, một số BST gần đây của Balenciaga đã thực sự nghiêm túc, tập trung vào kĩ thuật cắt may trang phục cũng như ý tưởng thiết kế. Từ những sàn diễn trang phục may sẵn Ready to Wear (RTW) hay những sân khấu Haute Couture, tất cả đều được Demna thực hiện một cách chỉnh chu và không còn chiêu trò.

Demna đưa Balenciaga trở lại "mood" nghiêm túc sau scandal với BST Thu Đông 2023

Đặc biệt, NTK này đã tìm hiểu kĩ hơn về kho di sản đồ sộ của thương hiệu có tuổi đời hơn 100 năm này qua những sàn diễn couture.

Trước khi bị "dính phốt", sàn diễn haute couture của Balenciaga được tái khởi động vào năm 2021. NTK này được đánh giá cao vì mang đến một phiên bản hoàn toàn khác biệt của chính phong cách và ngôn ngữ thiết kế của mình trong BST này.

Gần đây nhất, show diễn trình làng BST Cruise 2025 diễn ra tại Thượng Hải , giới chuyên môn cũng như nhiều tín đồ thời trang đã đánh giá BST này chính xác là một phiên bản Balenciaga "hiền" hơn, trẻ trung và chín chắn hơn. Điểm nhấn đặc biệt nhất trong BST, cũng là điểm khiến cư dân mạng bàn tán nhiều nhất, là những thiết kế boots và sneakers đồ sộ mang đậm dấu ấn thiết kế của Demna, nay được nâng lên tầm siêu ngoại cỡ.

Tuy nhiên, xen kẽ những show diễn thực sự tập trung vào kĩ thuật và thời trang, NTK Demna có vẻ vẫn "ngựa quen đường cũ", trình làng show diễn Thu Đông 2024 tuy bớt chiêu trò nhưng vẫn khiến người yêu thời trang ngao ngán bới vòng tay băng keo giá 80 triệu đồng hay một số look được dính đầy băng dính một cách khó hiểu.

Balenciaga còn lại gì sau những chiêu trò?

Cá tính mạnh chính là một gia vị thiết yếu của mỗi nhà thiết kế trong quá trình sáng tạo và cho ra mắt BST mới. Nhìn lại hành trình 9 năm ở Balenciaga của Demna, có lẽ, điều mà chúng ta nhìn thấy rõ nhất chính là chiến lược truyền thông vô cùng tài giỏi của anh. Bởi sau mỗi show diễn, người ta lại có vô số chủ đề để bàn tán về. Tuy nhiên, khi gạt đi hết những yếu tố gây sốc ấy, thương hiệu này những năm gần đây đọng lại gì trong lòng người hâm mộ thời trang?

Phong độ thất thường khó đoán của Demna: Lúc thiếu nghiêm túc với thời trang trong show diễn RTW, lúc lại cực kì tinh tế trong những show haute couture.

Street style cá tính, bụi bặm, "hầm hố" từ lâu đã không còn là phong cách chiếm sóng mọi mặt trận của làng thời trang. Và Demna, với ngôn ngữ thiết kế "phản thời trang" vừa mang đến làn gió mới cho Balenciaga nhưng cũng khiến cho thương hiệu mất đi tính "di sản", tính cao cấp mà nó vốn có. Thời trang, không nhất thiết luôn luôn phải lộng lẫy và hào nhoáng nhưng với một thương hiệu có tuổi đời hơn 100 năm cùng người sáng lập Cristóbal Balenciaga - cái tên top đầu của giới may đo cao cấp, liệu những item gây sốc này đã đủ để kế thừa kho tàng nhà mốt xứ Tây Ban Nha này?

Với phong độ đôi lúc thất thường cùng lời hứa tập trung vào cốt lõi thương hiệu và bản chất của thời trang đang được bỏ ngỏ, có lẽ điều Demna Gvasalia làm trong tương lai với Balenciaga sẽ là một ẩn số được nhiều người trông đợi.